Zmiany w Kodeksie Pracy

Zmiany w Kodeksie Pracy od kwietnia 2023r.

Od 26 kwietnia 2023r. zaczną obowiązywać nowe przepisy Kodeksu Pracy. Zmiany są związane w wprowadzeniem m.in. unijnej dyrektywy work-life balance. Poniżej prezentujemy najważniejsze zmiany i nowości w Kodeksie Pracy.

W ramach nowelizacji Kodeksu Pracy wprowadzono zmiany dotyczące urlopu:

- 5 dni urlopu opiekuńczego- bezpłatny urlop w wymiarze max 5 dni w roku kalendarzowym na opiekę nad członkiem rodziny lub osobę pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym. Pracownik może wykorzystać ten urlop do sprawowania opieki z ważnych względów medycznych.
- 2 dni (16 godzin) zwolnienia z powodu siły wyższej- przysługuje pracownikowi w przypadku nagłego zdarzenia. Za czas tego urlopu przysługuje wynagrodzenie w wysokości 50% pensji
- 9 tygodni urlopu rodzicielskiego- urlop dla każdego z rodziców, nie przechodzi na drugiego z rodziców. Urlop rodzicielski można wykorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6. rok życia. Każdemu z rodziców przysługuje zasiłek za urlop rodzicielski w wysokości 70%
- Urlop rodzicielski dla rodziców dzieci niepełnosprawnych wydłużono do 65 tygodni (w przypadku urodzenia 1 dziecka) lub do 67 tygodni (w przypadku ciąży mnogiej)
- Urlop ojcowski w wymiarze 2 tygodni można wykorzystać do ukończenia 12. miesiąca życia dziecka

Nowe przepisy dotyczą również wprowadzenia pracy zdalnej:

Praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo zdalnie. Miejsce jej wykonywania ma być wskazane przez pracownika, ale każdorazowo uzgodnione z pracodawcą. Praca zdalna może być wykonywana na wniosek pracownika lub z polecenia pracodawcy.

Pracodawca może zlecić pracę zdalną w przypadku: stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, a także w okresie, w którym czasowo nie jest możliwe zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w miejscu pracy. Pracownik musi oświadczyć, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej. To polecenie może zostać cofnięte przez pracodawcę w każdym momencie, ale z 2-dniowym wyprzedzeniem. Polecenie pracy zdalnej musi zostać cofnięte natychmiast, jeśli warunki lokalowe lub techniczne pracownika zmieniły się na takie, które uniemożliwiają pracę zdalną.

Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi zdalnemu:

materiały i narzędzia pracy niezbędne do wykonywania pracy zdalnej,
instalację, serwis i konserwacja narzędzi pracy niezbędnych do pracy lub pokrycia związanych z tym kosztów,
pokrycie kosztów energii elektrycznej i usług telekomunikacyjnych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej,
pokrycie innych kosztów związanych z wykonywaniem pracy zdalnej, jeżeli zwrot takich kosztów został określony w porozumieniu lub regulaminie dot. pracy zdalnej
szkolenia i pomoc techniczną niezbędne do wykonywania tej pracy

Pracodawca musi uwzględnić wniosek o pracę zdalną złożony przez:

pracownika, który jest rodzicem dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności
pracownicę w ciąży
pracownika wychowującego dziecko do 4. roku życia
pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności.

W powyższych przypadkach odmowa będzie możliwa tylko w sytuacji, gdy ze względu na rodzaj lub organizację pracy nie będzie możliwe jej wykonywanie zdalnie.

Kiedy nie jest możliwa praca zdalna? Praca zdalna nie dotyczy pracy:

szczególnie niebezpiecznej
w wyniku, której przekraczane są dopuszczalne normy czynników fizycznych określone dla pomieszczeń mieszkalnych
z czynnikami chemicznymi stwarzającymi zagrożenie, o których mowa w przepisach w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem czynników chemicznych w miejscu pracy
związanej ze stosowaniem lub wydzielaniem się szkodliwych czynników biologicznych, substancji radioaktywnych oraz innych substancji lub mieszanin, które wydzielają uciążliwe zapachy
powodującej intensywne brudzenie.

Kolejną nowością w Kodeksie pracy jest elastyczna organizacja pracy

Kogo dotyczy elastyczna organizacja czasu pracy? Każdego rodzica, którego dziecko nie ukończyło 8. roku życia. Taki pracownik może złożyć wniosek o udzieleniu mu elastycznej organizacji pracy, która obejmuje m.in.:

pracę zdalną
przerywany system czasu pracy
system skróconego tygodnia pracy
system pracy weekendowej
indywidualny rozkład czasu pracy pracownika
ruchomy czas pracy
obniżenie wymiaru czasu pracy

Wniosek należy złożyć nie później niż 21 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania elastycznej organizacji pracy.

Zmiany dotyczą również czasu pracy oraz umów zawieranych na czas określony

Osobom, których czas pracy wynosi co najmniej 9 godzin, będzie przysługiwać dodatkowa, 15 minutowa przerwa. Natomiast pracownicy, których czas pracy wynosi co najmniej 16 godzin, będą mieć praco do trzeciej 15 minutowej przerwy.
Rodzice dzieci do 8. roku życia będą mogli odmówić pracy w nadgodzinach lub wyjazdu w delegację
Pracodawca będzie miał obowiązek podania przyczyny rozwiązania umowy o pracę na czas określony
Długość okresu próbnego będzie zależeć od długości umowy na czas określony, którą chce zawrzeć pracodawca:
- 1 miesiąc okresu próbnego- dla umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy
- 2 miesiące okresu próbnego- dla umowy o pracę na czas określony na okres od 6 do 12 miesięcy
- 3 miesiące okresu próbnego- dla umowy o pracę na czas określony powyżej 12 miesięcy lub zawieranych na czas nieokreślony
Raz w roku pracownik będzie mógł złożyć wniosek o polepszenie warunków zatrudnienia np. o umowę na czas nieokreślony lub o zwiększenie etatu.

Zmiany w prawie pracy dotyczą również możliwości przeprowadzania kontroli trzeźwości.

Pracodawca może wykonać u pracowników testy na obecność alkoholu i innych substancji odurzających, jeśli uzna to za niezbędne do ochrony życia i zdrowia zatrudnionych lub innych osób, a także do ochrony mienia. Kontrola może zostać przeprowadzona również w przypadku pracy zdalnej, a także niezależnie od formy zatrudnienia.

Źródło: Dz.U. 2023 poz. 240; https://ksiegowosc.infor.pl/zus-kadry/inne/5690317,kodeks-pracy-wazniejsze-zmiany.html